Wat is HIV en hoe wordt het overgedragen?
HIV (Human Immunodeficiency Virus) is een virus dat het immuunsysteem aantast door CD4-cellen te vernietigen, waardoor het lichaam minder goed infecties kan bestrijden. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen HIV en AIDS: HIV is het virus zelf, terwijl AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) het eindstadium van een HIV-infectie is waarbij het immuunsysteem ernstig verzwakt is.
HIV wordt overgedragen via:
Onbeschermd seksueel contact
Contact met besmet bloed (bijvoorbeeld door het delen van naalden)
Van moeder op kind tijdens zwangerschap, bevalling of borstvoeding
Preventie is mogelijk door condoomgebruik, PrEP-medicatie en het niet delen van persoonlijke items. Vroege symptomen kunnen griepachtige klachten zijn zoals koorts, vermoeidheid en gezwollen lymfeklieren.
HIV-testen en diagnose in Nederland
In Nederland zijn verschillende HIV-testen beschikbaar, waaronder sneltesten en laboratoriumtesten. De meest betrouwbare test is de combinatietest die zowel antistoffen als antigenen detecteert. Deze test kan HIV meestal na 3-6 weken aantonen.
Testlocaties en mogelijkheden
U kunt zich laten testen bij:
GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) - vaak gratis en anoniem
Uw huisarts
SOA-poliklinieken in ziekenhuizen
Teststraten en checkpoints in grote steden
De vensterperiode - het tijdsbestek waarin een infectie nog niet detecteerbaar is - varieert per testtype. Bij een positieve uitslag krijgt u begeleiding en wordt verwezen naar een HIV-behandelcentrum. De meeste HIV-testen worden vergoed door de basisverzekering, vooral bij risicogroepen of na risicovol contact.
HIV-behandeling en medicijnen
Antiretrovirale therapie (ART) is de standaardbehandeling voor HIV en bestaat uit een combinatie van medicijnen die de virusvermeerdering remmen. Door consequente inname kunnen mensen met HIV een normale levensverwachting hebben en wordt het virus ondetecteerbaar, waardoor transmissie wordt voorkomen.
Beschikbare HIV-medicijnen in Nederland
Integrase-remmers: Bictegravir, Dolutegravir en Raltegravir voorkomen dat HIV zich integreert in het DNA van immuuncellen
NNRTI's: Efavirenz en Rilpivirine blokkeren het reverse transcriptase enzym
NRTI's: Tenofovir en Emtricitabine werken als valse bouwstenen voor het virus
Protease-remmers: Darunavir en Atazanavir voorkomen de rijping van nieuwe virusdeeltjes
Moderne HIV-behandeling maakt gebruik van vaste combinatietherapieën, waarbij meerdere werkzame stoffen in één tablet zijn gecombineerd. Dit verbetert de therapietrouw aanzienlijk. Bijwerkingen zijn tegenwoordig beperkt, maar medicijninteracties vereisen aandacht. Regelmatige controles en goede therapietrouw zijn essentieel om resistentieontwikkeling te voorkomen.
PrEP (Pre-Exposure Profylaxe)
PrEP is een preventieve medicatie voor HIV-negatieve personen met een verhoogd risico op HIV-infectie. Deze medicijnen bieden bij correct gebruik meer dan 95% bescherming tegen HIV-transmissie.
Beschikbare PrEP-medicijnen
In Nederland zijn Truvada en Descovy beschikbaar voor PrEP. Beide bevatten een combinatie van antiretrovirale middelen die dagelijks ingenomen worden.
Geschiktheid en verkrijging
PrEP is geschikt voor personen met verhoogd HIV-risico, zoals mannen die seks hebben met mannen, personen met wisselende seksuele partners, of partners van HIV-positieve personen. Via de huisarts kan een verwijzing naar een gespecialiseerde kliniek worden aangevraagd.
De kosten worden vergoed via de basisverzekering. Tijdens PrEP-gebruik zijn regelmatige controles nodig, inclusief HIV-testen, nierfunctieonderzoek en screening op andere SOA's om de veiligheid en effectiviteit te waarborgen.
Leven met HIV in Nederland
Moderne behandeling en levensverwachting
Dankzij moderne antiretrovirale therapie (ART) kunnen mensen met HIV in Nederland een vrijwel normale levensverwachting hebben. De behandeling zorgt ervoor dat het virus onderdrukt wordt en het immuunsysteem zich kan herstellen. Met de juiste medicatie en regelmatige controles kunnen HIV-positieve personen een gezond en actief leven leiden.
U=U concept en zwangerschap
Het U=U principe (Undetectable = Untransmittable) betekent dat mensen met een ondetecteerbare viruslading het virus niet seksueel kunnen overdragen. Voor zwangere vrouwen met HIV is er uitstekende zorg beschikbaar om transmissie naar het kind te voorkomen, met een slaagkans van meer dan 99%.
Maatschappelijke ondersteuning
In Nederland bestaan sterke juridische beschermingen tegen HIV-discriminatie in werk en verzekeringen. Verschillende organisaties zoals SOA Aids Nederland en HIV Vereniging bieden psychosociale ondersteuning, voorlichting en belangenbehartiging voor mensen met HIV en hun naasten.
Apotheekdiensten en ondersteuning
Professionele medicijnbegeleiding
Nederlandse apothekers bieden gespecialiseerde ondersteuning voor HIV-patiënten, waaronder uitgebreide medicijnbegeleiding en discrete serviceverlening. Onze apothekers werken nauw samen met HIV-behandelaars om optimale zorgcontinuïteit te waarborgen.
Speciale voorzieningen
Discrete ophaalservice voor HIV-medicatie
Uitgebreide controles op medicijninteracties
Persoonlijke therapietrouw-begeleiding
Noodvoorzieningen bij medicijntekorten
Flexibele afhaaltijden en thuisbezorging
Onze apothekers bieden continue ondersteuning bij vragen over bijwerkingen, medicatie-inname en lifestyle-adviezen. We zorgen voor een vertrouwelijke en professionele behandeling van alle HIV-gerelateerde farmaceutische zorg.
